ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ: ''ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ'' ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ

Γέλινεκ Ελφρίντε

2011-2012

ΦΡΥΝΙΧΟΥ 14, Πλάκα

Σύγχρονο Ρεπερτόριο

Μετάφραση : Αλάτσης Κ. Αλέξης

Σκηνοθεσία : Αλάτσης Κ. Αλέξης

Σκηνικά : Δαγκλίδης Αντώνης

Κοστούμια : Δαγκλίδης Αντώνης

Φωτισμοί : Βλασσόπουλος Νίκος

Διανομή

Βίκυ Βολιώτη, Κωνσταντίνος Ανδρικόπουλος, Γιάννης Ασκάρογλου, Γιώργος Καρκάς, Έκτορας Λιάτσος, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Θανάσης Πατριαρχέας και Κώστας Σιλβέστρος 

Δραματουργική Επεξεργασία: Κ. Αλέξης Αλάτσης
Κίνηση: Μαρίζα Τσίγκα 
Βοηθός σκηνογράφου/ενδυματολόγου: Αμαλία Θεοδωροπούλου

από Δευτέρα 19 Μαρτίου 2012

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

Δευτέρα και Τρίτη, ώρα 21.15

Το θεατρικό έργο ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ (2007) της αυστριακής συγγραφέως Ελφρίντε Γέλινεκ (Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2004) είχε σαν αφορμή ένα ρεπορτάζ του βιεννέζικου περιοδικού Falter, στο οποίο ο δημοσιογράφος Florian Klenk αποκάλυπτε το σκάνδαλο του τράφικινγκ γυναικών από ένα γραφείο συνοδών πολυτελείας της Βιέννης. Οι γυναίκες αυτές, ανήλικες ως επί το πλείστον, προέρχονταν από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες (Λιθουανία, Εσθονία, Μολδαβία κ.α.). Στο ρεπορτάζ δημοσιεύονταν μέρος των πρωτοκόλλων παρακολούθησης της αστυνομίας με συνομιλίες μεταξύ προαγωγών και πελατών. Αυτά τα πρωτόκολλα πήρε στα χέρια της η Γέλινεκ και τα μετέτρεψε σ’ ένα ιδιόμορφο μάγμα γλώσσας, σ’ ένα καταρράκτη λόγου που ξεσκεπάζει την δυτική κοινωνία του ακραίου καπιταλισμού όπου τα πάντα ορίζονται από τους νόμους της αγοράς και της ζήτησης, ακόμα και η αξία της ίδιας της ανθρώπινης ζωής. 

Το ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ είναι ένα έργο βαθιά πολιτικό που ξεπερνάει τα όρια της θεματολογίας του, το τράφικινγκ γυναικείας σάρκας, καθώς τοποθετεί ένα αδυσώπητο μεγεθυντικό φακό ανάμεσα στον θεατή και την κοινωνία που τον περιβάλλει. Το έργο, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μάς αφορά ιδιαίτερα: σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες η Ελλάδα καταλαμβάνει μια από τις πρώτες θέσεις στη λίστα των ευρωπαικών χωρών με εμπορία γυναικών. 

Το κείμενο της Γέλινεκ, που δεν περιέχει σκηνικές οδηγίες, πράξεις και παραδοσιακές φιγούρες, αποτελείται από δύο μέρη: στο πρώτο βρίσκουμε το μονόλογο μιας γυναίκας που οδηγήθηκε σ’ αυτό το κύκλωμα από έρωτα. «Ο Έρωτας είναι ένα συγκεκριμένο είδος εξάρτησης», λέει. Παρακολουθούμε να ξεδιπλώνεται η απεγνωσμένη της προσπάθεια να διεκδικήσει το δικαίωμά της ν’ αγαπά, να βρει ένα τόπο όπου θα έχει το δικαίωμα να «υπάρχει», και καταλήγει διαρκώς «εκτός εαυτού» αφού η γλώσσα αντιστέκεται, υπονομεύει, ξεφεύγει από τις προσπάθειές της. Η γλώσσα, ανδροκρατούμενη κι αυτή, την προδίδει. 

Στο δεύτερο μέρος του κειμένου πλέκονται φωνές ανδρών που απαιτούν «φρέσκο κρέας» και καυχιώνται για τα πλεονεκτήματα και τις υπηρεσίες των «κοριτσιών» τους με τον πιο ωμό και κυνικό τρόπο. Όλα είναι εμπορεύσιμα. Όσα υπονοούνται στο μονόλογο της γυναίκας ως προς τη σεξουαλική υποταγή, περνούν εδώ ριζικά προς τα έξω, αναγκάζοντας το κοινό να ακούσει τις κραυγές των ζώων της Γέλινεκ με τερατώδη δύναμη. Στο τέλος του κειμένου, η συγγραφέας αναμειγνύει στις φωνές των ανδρών την αφήγηση μιας αληθινής ιστορίας, στην Γερμανία, όπου η νεαρή Anneliese Michel πέθανε το 1976 σε ηλικία μόλις 24 ετών εξαιτίας του εξορκισμού τον οποίο υπέστη από την τοπική καθολική εκκλησία. 

Ο λόγος της Γέλινεκ έχει χαρακτηριστεί συχνά ως μετα-φεμινιστικός, μεταδραματικός, πορνογραφικός, κι όχι μόνο ως προς τα θεατρικά της έργα, αλλά και τα μυθιστορήματά της (Λαγνεία, Απληστία, η Πιανίστρια). Δεν είναι όμως ποτέ ένας λόγος επιφανειακά ή εύκολα καταγγελτικός. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Σουηδική Ακαδημία που της απένειμε τη μέγιστη λογοτεχνική διάκριση, η γραφή της Γέλινεκ ξεχωρίζει «για την μουσική ροή του λόγου και του αντίλογου σε μυθιστορήματα και θεατρικά έργα τα οποία με ασυνήθιστο γλωσσολογικό ζήλο αποκαλύπτουν τον παραλογισμό των στερεοτύπων της κοινωνίας και τη δύναμή τους να υποδουλώνουν».

Ο σκηνοθέτης και μεταφραστής του έργου, Κ. Αλέξης Αλάτσης, χειρίζεται το κείμενο ως γλωσσικό υλικό, το οποίο ενορχηστρώνει και συνθέτει σε μια θεατρική παρτιτούρα για μια γυναικεία και επτά ανδρικές φωνές, που λειτουργούν ως μια σύγχρονη εκδοχή χορού. 

Επισήμανση: Λόγω της ιδιαίτερα σκληρής γλώσσας σε πολλά σημεία του έργου, δεν συνιστάται η παρακολούθησή του από θεατές κάτω των 16 ετών. 
Διάρκεια: 75 λεπτά
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ 
Γενική είσοδος: 20 ευρώ 
Φοιτητικό-ομάδες-σύλλογοι: 15 ευρώ 
Νέοι κάτω των 25 ετών, άνεργοι (με κάρτα ανεργίας): 10 ευρώ 

ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ-Φρυνίχου 14, Πλάκα 
τηλ. ταμείου 210 3222464 & 210 3236732 
(δυνατότητα τηλεφωνικής κράτησης θέσεων) 
Ώρες και ημέρες λειτουργίας ταμείου: καθημερινά 10.00- 13.00 και 17.00-22.00 

Η Βίκυ Βολιώτη μιλάει για το έργο της νομπελίστριας Ε. Γέλινεκ όπου πρωταγωνιστεί 

Ενας καταρράκτης λόγου, ένας χείμαρρος που περιλαμβάνει έναν γυναικείο μονόλογο και ανδρικές παρουσίες-φωνές, χωρίς δομή θεατρικού έργου, που όμως γράφτηκε για το θέατρο είναι το «Περί ζώων» της νομπελίστριας (2004) Ελφρίντε Γέλινεκ. 

Γραμμένο όπως ακριβώς το φαντάστηκε η ίδια, παρέχει τη δυνατότητα σε όποιον καταπιάνεται με αυτό, να του αλλάζει τη μορφή. Γιατί όπως λέει η συγγραφέας είναι εύπλαστο. «Σαν μια παρτιτούρα που κάνει μία μίξη του γυναικείου μονολόγου με τις ανδρικές φωνές», εξηγεί η Βίκυ Βολιώτη που ανέλαβε να ερμηνεύσει τη μοναδική γυναίκα της παράστασης, μια γυναίκα που εμπεριέχει όμως πολλές άλλες μέσα της.

Λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα η ηθοποιός ξεδιπλώνει τις σκέψεις της για ένα έργο κι έναν ρόλο που δεν ανήκει στα συνηθισμένα του θεάτρου – και μονολογεί...

«Διάβασα αρχικά το κείμενο στα γερμανικά. Γοητεύτηκα πολύ από τον τρόπο που χειρίζεται τη γλώσσα, από το υπόγειο χιούμορ, στοιχεία που κρατήθηκαν και στη μετάφραση του Αλέξη Αλάτση. Πρόκειται για ένα έργο απίστευτα γοητευτικό και πολύ δύσκολο, ένα έργο που δεν μπορεί να σε αφήσει αδιάφορο. Ομολογώ πως τρόμαξα από τον όγκο του και τη δυσκολία του – ό,τι πιο δύσκολο έχω κάνει ποτέ. 

»Από τη στιγμή που άρχισα να ασχολούμαι είδα όμως και τις άλλες πτυχές του θέματος, τις τρομακτικές πτυχές του. Συνειδητοποίησα ότι η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες στο τράφικινγκ σε όλον τον κόσμο. Είναι το περιβόλι όπου φυτεύονται και καλλιεργούνται αυτές οι γυναίκες, από τις οποίες προμηθεύεται όλος, σχεδόν, ο κόσμος. Είναι τρομερός ο τρόπος που λειτουργεί το σύστημα, η σωματική βία που ασκείται πάνω τους, το πόσο δεμένα είναι όλα τα κορίτσια με το σύστημα. 

»Υπάρχει υλικό, βιβλία, άρθρα, δημοσιεύματα, έρευνες, αλλά λιγότερα από όσο φαντάζεται κανείς ότι θα είχαν γραφτεί για ένα τέτοιο θέμα. 

»Το χειρότερο στα κορίτσια του τράφικινγκ είναι ότι δεν ορίζουν ουσιαστικά τη μοίρα τους, τη ζωή τους. Είναι δέσμια αυτών των ανθρώπων, των προαγωγών τους, για το τι θα κάνουν και πώς θα το κάνουν. Δεν μπορούν να αντιδράσουν. Είναι υποχρεωμένες να αποδεχθούν, να υποταχθούν σε ό,τι ζητήσει ο πελάτης – από το χωρίς προφυλακτικό ως οποιαδήποτε νοσηρή επιθυμία. Κι αν αρνηθούν, τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί βία εναντίον τους, μπορεί να απειληθεί η ζωή των δικών τους. Είναι φυλακισμένες. Ολο αυτό με τρομάζει. Μου προκαλεί κλειστοφοβία... 

»Η Γέλινεκ βέβαια χρησιμοποιεί το θέμα για να πάει παρακάτω, να μιλήσει για τις Γυναίκες. Πιστεύει ότι δεν ορίζουν οι ίδιες τη μοίρα τους, το σώμα τους, ότι δεν έχουν φωνή. Πιστεύει ότι αρθρώνουμε μόνο τον ανδρικό λόγο κι ότι η κοινωνία είναι ανδρική. Αρα πόσο ισότιμες μπορούν να είναι οι σχέσεις ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα; Η ίδια καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι σχέσεις είναι ένα είδος δουλεμπορίου. Ενα δούναι και λαβείν...

»Πριν καταπιαστώ με αυτό το κείμενο, θα ήμουν πολύ αντίθετη με αυτές τις απόψεις, δεν θα τις συμμεριζόμουν. Θα τα θεωρούσα παλιομοδίτικα όλα αυτά, μεταφεμινιστικά. Δουλεύοντας όμως το κείμενο, διαβάζοντας κι άλλα πράγματα, τείνω να συμφωνήσω μαζί της. Η κοινωνία μας είναι φτιαγμένη, δομημένη πάνω σε έναν αντρικό τρόπο σκέψης, μέσα από την οπτική του άντρα. Κι η γυναίκα δεν εμπεριέχεται μέσα σ΄αυτό. Εχουμε την ψευδαίσθηση ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα...» 

Η ηρωίδα της Γέλινεκ, η ηρωίδα της Βίκυς Βολιώτη, είναι μια γυναίκα χωρίς όνομα, μια γυναίκα που ερωτεύθηκε και από έρωτα μπήκε σ΄αυτό το κύκλωμα. Και παραμένει. Μια γυναίκα που διαθέτει και ρομαντικά στοιχεία: «Ζει τον έρωτα στη χειρότερή του μορφή, θέλει όμως να ελπίζει και προσδοκά σ΄αυτή την αλλαγή. Παραμένει στο κύκλωμα από επιλογή. Δεν είναι θύμα.. Κι αυτή είναι μια ενδιαφέρουσε επιλογή της συγγραφέως. Η ηρωίδα επαναλαμβάνει όμως συχνά ότι προσπαθεί να προσδιορίσει τον χώρο της μέσα σ΄αυτή τη σχέση, αλλά δεν τα καταφέρνει. Δεν είναι επί ίσοις όροις. Στο έργο αντιπαρατίθεται η γυναικεία θεώρηση του έρωτα με αυτή του άνδρα. Είναι ένα προβοκατόρικο κείμενο και μια συνειδητή, προβοκατόρικη επιλογή του Θεάτρου Τέχνης», καταλήγει η Βίκυ Βολιώτη.

Τράφικινγκ και Νόμπελ 

«Από ένα ρεπορτάζ του βιεννέζικου περιοδικού Falter, η αυστριακή συγγραφέας Ελφρίντε Γέλινεκ, Νόμπελ Λογοτεχνίας 2004, έγραψε το «Περί ζώων» το 2007. 

Ο δημοσιογράφος Φλόριαν Κλενκ αποκάλυπτε το σκάνδαλο του τράφικινγκ γυναικών από ένα γραφείο συνοδών πολυτελείας της Βιέννης. Οι γυναίκες αυτές, ανήλικες ως επί το πλείστον, προέρχονταν από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες (Λιθουανία, Εσθονία, Μολδαβία κ.α.). Στο ρεπορτάζ δημοσιεύονταν μέρος των πρωτοκόλλων παρακολούθησης της αστυνομίας με συνομιλίες μεταξύ προαγωγών και πελατών. Από αυτό το υλικό η Γέλινεκ εμπνεύστηκε αυτό το βαθιά πολιτικό έργο που μιλάει για όλα εκείνα που συχνά φοβόμαστε ακόμα και να ψελλίσουμε.... 

H TAΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ 

«Περί Ζώων» της Ελφρίντε Γέλινεκ 
Μετάφραση-δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία: Κ. Αλέξης Αλάτσης, σκηνικά-κοστούμια Αντώνης Δαγκλίδης, κίνηση Μαρίζα Τσίγκα, φωτισμοί Νίκος Βλασσόπουλος, βοηθός σκηνογράφου Αμαλία Θεοδωροπούλου. 

Παίζουν: Βίκυ Βολιώτη, Κωνσταντίνος Ανδρικόπουλος, Γιάννης Ασκάρογλου,Θανάσης Πατριαρχέας, Γιώργος Καρκάς, Έκτορας Λιάτσος, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Κώστας Σιλβέστρος. Η παρακολούθηση της παράστασης δεν συνιστάται από θεατές κάτω των 16 ετών – λόγω της σκληρής γλώσσας του κειμένου.